OPROP . . . OPROP . . . OPROP . . . OPROP

        Om't wy takkom jier (2020) 75 jier befrijd binne, wolle wy, fan Akkrum Ald en Nij, graach ferhalen sammelje oer de oarloch yn Akkrum-Nes en omjouwing. Ha jo noch in ferhael/herinnering? Wy soene it graach ha wolle foar it neiteam. It kin no noch! Nim dan kontakt mei my of in oar fan it bestjoer. Of folje neiststeand formulier yn en klik op Verzenden.

OPROEP . . . OPROEP . . . OPROEP . . .

        Omdat wij volgend jaar (2020) 75 jaar bevrijd zijn,willen wij, van Akkrum Ald en Nij, graag verhalen verzamelen over de oorlog yn Akkrum-Nes en omgeving. Heeft u nog een verhaal/herinnering? Wij zouden het graag willen bewaren voor het nageslacht. Het kan nu nog.  Neem daarvoor kontakt met mij op of een ander van het bestuur. Of vul naaststaand formulier in en klik op Verzenden.



Ferhalen út ûnderfinings fan (âld) Akkrumers yn en oer de oarlogsjierren WO2, 1940-1945 yn en rûn Akkrum-Nes!

Belevenissen van oud bakker Jan Duisenberg uit Akkrum (geb. 21-5-1932).

Ondergetekende was kortgeleden bij deze oud bakker die zich nog wel wat weet te herinneren uit de oorlog. Duisenberg was, toen de oorlog uitbak, nog maar een jongetje van 8 jaar oud. Toch staan die gebeurtenissen in je geheugen gegrift, zegt de inmiddels 82 jarige Duisenberg. (Bakkerswinkel).

Wat op dit moment (2015-''16) nogal speelt in Akkrum, is het zoeken naar blindgangers in de Polsleat. Dit in verband met een te bouwen brug over de Polsleat, aan de Ulbe Twijnstrawei. Jan Duisenberg weet zich nog precies te herinneren dat het in 1943 op een middags om-en-nabij drie uur was. Het was in eens een lawaai van jewelste, en snel doken meester Rijpkema en alle leerlingen uit die klas onder de banken, waar ze nog wel een poosje zaten. Na lange tijd kwamen ze toch weer tevoorschijn en mochten eindelijk na schooltijd, toen de kust weer veilig bleek, naar huis gaan. Maar naar huis gaan was er natuurlijk niet bij. Eerst moesten ze met eigen ogen aanschouwen wat er was gebeurt die middag achter de boerderij van De Jong. Ze wilden scherven zoeken, maar bij de kraters aangekomen hielden de Duitsers, (die al snel ter plekke waren gekomen om de boel in de gaten te houden) de jongeren tegen. (Foto rechts: Boer Fokke Auke's de Jong).

 

       1. Er waren enorme kraters in de grond geslagen; “Wol se grut as dizze keamer”, verteld Duisenberg. En er zijn ook nog wel en stuk of 8/10 bommen gedropt, weet hij. En dan weet je natuurlijk niet of alle bommen wel of niet zijn ontploft. Er kunnen er immers bij zijn, die niet ontploft zijn. (de zogenaamde blindgangers). De kleine Jan is die middag thuis gekomen om het hele verhaal aan zijn ouders te vertellen.

 

    2. Een ander verhaal van Duisenberg is van de vliegtuig crash bij Soarre Moarre in 1941. Jan Duisenberg (toen 9 jaar) was er met zijn 4 jaar oudere broer Willem en diens vriend Teun Nijdam. Ze zochten daar naar gedropte munitie en die vonden ze ook en namen die mee naar huis, weet Jan te vertellen. Rondom lagen kogels en stringen met munitie, die mee naar Akkrum gingen. Een poosje later, op een zondagmiddag daarna begonnen Willem en Teun de munitie van de stringen af te halen en met de nijptang te openen zadat er kruid vrijkwam. Dat werd in een steelpannetje gedaan en als er dan aardig wat in het pannetje zat werd dat naar het open vuur van de oven gegooid, hetgeen een enorme steekvlam gaf. De oven was bij de bakkerij ook zondags al aan het voorverwarmen, weet Duisenberg nog. Dat het heel gevaarlijk was wist Jan ook. Hij schrok hier nogal van en draafde naar Hantsje, die lange tijd bij hen in woonde. Zij had wel in de gaten dat er wat gaande was, dat niet pluis was en ging er samen met Jan op af. Daar gekomen werd al snel duidelijk wat er aan de hand was en werden Willem en Teun niet met milde hand weggestuurd. Die dag heeft Roel Rorije, die toen bij de bakker werkte in groot diep gat gegraven en daar de hele kist met munitie ingegooid waarna het gat weer werd dichtgegooid. “We ha der letter noch wolris om socht”, Maar het was niet meer te vinden.

    

    3. Duisenberg weet ook nog dat de landwacht naast de ouderlijke woning in de Buorren zat. Die hadden ook wel contact met de Grüne polizei yn Grou. Hier kwamen ze dan ook vaak. Daar werden dan dingen besproken die dan later en meestal ‘s nachts werden uitgevoerd. Zoals mensen van het bed te lichten om huiszoeking te doen, of om te zien of de mensen zich wel of niet aan de ‘spertijd’ hielden. Na acht uur mocht men niet meer zonder toestemming op straat komen. De Grüne polizei hadden heel grote honden waar je respect voor had en graag op afstand bleef. Meestal waren dat Duitse Herders. Was men wel op straat dan was het resoluut; “Halt of ik schiet”. (Foto rechts: Café Zevenwouden).

 

    4. Elke dinsdag was het bonnen plakken, weet de oud bakker zich nog te herinneren. Klanten die in de winkel kwamen om brood, moesten daar bonnen voor inleveren. “Foar elke bôle moasten we in bon werom hawwe”. Die de bakker op zijn beurt weer moest inleveren bij het distriebutie-kantoor. Het distriebutiekantoor zat aan het Heechein op de plaats waar nu Pand 56 zit. Jan mocht de vellen met bonnen ook wel eens inleveren. Daar kreeg de bakker dan voor de bonnen een bon terug, waarvoor hij dan op zijn beurt weer meel kon kopen. Soms zat dat wel eens een andere bon tussen (van aardappelen) waar de bakker dan niets me kon, dan alleen aardappelen krijgen. Zo waren er bonnen voor ondermeer brood, vlees, brandstof, suiker en natuurlijk de tabaksbonnen. Velen hadden zelf tabaksplanten in de tuin staan. Heel hoge planten weet Duisenberg nog. Als ze groot genoeg waren moesten ze eest nog een poos drogen. Als ze droog genoeg waren, moest men ze fermateren. Dat wil zeggen de nerf eruit halen. Het was niet hoogwaardige tabak, maar men had wat te roken. Een ander product was zout. Aan het eind van de oorlog (laatste twee jaar) was het zout zeer schaars. Er was bijna niet aan te komen. De boeren slachten zelf koeien en moesten zout gebruiken voor de duurzaamheid. (Foto rechts: Distributiecentrum en Bonkaarten).

 

     5. De bevrijding is een groot feest geweest. De Canadezen kwamen Akkrum binne vanaf de kant van Heerenveen. Er zaten naast de Canadezen ook Akkrumers die soms jaren in de gevangenis in Cracstate zaten, op de wagens. Sommigen hadden we in jaren niet gezien. Omdat dezen eerder al waren opgepakt door de Duitsters of ergens ondergedoken waren geweest. Dat was een warm onthaal in Akkrum. Die dag was het prachtig mooi weer. Dat vergeet je je leven lang niet weer. Iedereen was blij maar er waren geen mogelijkheden voor feest. Het grote feest kwam later, toen er wat meer geld was. Er zijn vele Canadezen een half jaar in Akkrum ingekwartiert geweest. Dat was op zich al een groot feest. Dezen organiseerden vanalles voor de Akkrumers. (Foto Canadezen Jager en daaronder mevrouw Schotanus).

In het winkeltje van mevrouw Schotanus aan de Buorren had men bevoorrading voor de Canadezen als bv. sigaretten, kauwgom, snoep en chocolade, waar ze dan ook rijkelijk op tracteerden. (P. H.).

Jaap Reinstra Ljouwert:   'It teestoofke fan ús mem'.

"22 oktober 1943, de ferjierdei fan doe noch myn faam Dineke Wedman, de âldste dochter fan Egbert Hindriks Wedman en Willemina Visser, wenjende yn de Skoallestrjitte yn Akkrum. Ik wie op dy dei fansels by harren op besite. Middeis soe ik ek noch efkes by myn âldelju sjen. Dy wennen op Nes yn it brêge­wachters­hûs (Atte Jabiks Reinstra en syn frou Riemke van der Heide). Ik wie al in lyts eintsje ûnderweis nei Nes, doe hearde ik it lûd fan in pear fleanmasines. Krekt foarby it bûterfabryk oan de Boarnsterdyk seach ik, dat it twa Ingelske tastellen wiene. Wat moatte dy hjir? Soene se de F.C.E. besjitte wolle, of it gasfabryk? Al gau die bliken, dat se it gasfabryk op it each hiene. Om’t de fleanmasines in pear kear en nochal leech oer my hinne kamen, socht ik beskerming efter in houtbultsje op it hiem fan Kobus Waterlander, dy’t in húske bewenne op wat doe noch “Tranendal” hiet. Dêr hearde ik, dat it gasfabryk in kear as trije fan de kant fan de Boarnsterdyk ôf besketten waard. It brêgewachterhûs oan de oare kant fan de Boarn stie dus yn de sjitrjochting fan de fleanmasines.

Doe’t it sjitten ophâlden wie en ik de fleanmasines net mear hearde, bin ik fierder rjochting Nes draafd. Ik fûn ús heit en mem beide noch goed triljende, op in stoel yn de keuken. Aldergelokst mankearre harren neat, mar se hiene wol deabenaud west. Se hiene ûnder de houten treppen oan it ein fan de brede gong sitten, fertelden se my. Ik wol hjirby opmerke, dat ik my noch altiten fernuverje oer it feit, dat it hiele gasfabryk doe net yn de loft flein is. Dan hiene de gefolgen folle slimmer west; ien lyts flamke hie al foldwaande west.  Nei’t ik ús heit en mem wat kalmearre hie, haw ik útsteld om earst mar ris in kopke tee te setten en dat yn de húskeamer op te drinken. Us mem sette yn de keuken wetter op in twapits petroaljesteltsje en kaam koart dêrnei mei it hite wetter yn de keamer om it yn de teepôt, dy’t op it stoofke stie, te dwaan. It fjouwerkante stoofke mei fjouwer gleskes stie op it teeblêd, dat wer op in tee-kastke tusken de itenstafel en de bûtenmuorre stie. Doe’t ús mem de teepôt yn ‘e hân krije soe, skrok se nochal wat! “Moatst ris sjen Atte, myn stoofke is hielendal stikken!”.

Wat wie it gefal? Ien fan de fjouwer gleskes fan it stoofke wie oan gruzeleminten; de oare trije gleskes wiene noch hiel en krekt dêr tusken lei boppenop it lytse spyritus-pitsje yn it stoofke in izeren kûgel. It ding hie in lingte fan sa’n 8 cm en hie in skerpe punt op it ein. It projektyl wie, sa’t eltsenien wol begripe kin, ôfkomstich fan ien fan de fleanmasines, mar hoe kaam dat no krekt yn ús mem har stoofke terjochte? Alle ramen yn ‘e keamer wiene noch hiel. Mar by fierder ûndersyk die bliken, dat yn ien fan de houten raamkezinen in kûgelgat siet; dêr wie dus dy kûgel trochhinne flein! Oan it finsterglês mankearre neat. Probleem oplost! De kûgel, dy’t dus oars neat as in kapot tee-stoofke feroarsake hat, mar dochs wol gefaarlik tichte by de minsken kaam, haw ik noch jierren as bewiisstik bewarre, mar in skoft ferlyn haw ik him oan de soan jûn. Ik bin der no wis fan, dat dat ding net ferlern gean sil as ik der aansens in kear net mear bin".

Sa hat dizze “oarlochshanneling” foar ús heit en mem lokkich gjin slimme gefolgen hân.

Allinne: der moast wol in nij “tee-stoofke”komme!!

Ljouwert, desimber 2014, Jaap Reinstra, Aldlânstate flat 734.

(Jaap Reinstra wie ien fan de twa bêrn fan brêgedraaier Atte Reinstra en Riemke van der Heide. Heit draaide de twa brêgen op Nes en wenne yn it brêgewachtershûs dat op de hoeke fan de Kleasterwei en de Bokkumerwâl stie). 


Maarten Visser út Assen, (doe Den Helder), hat fiif jier (yn de oarloch, 1940-1945) yn Akkrum wenne (as 'asylsiker'). Hy ferteld . . .  

 

Maarten Visser uit Assen, (toen Den Helder), heeft vijf jaar (in de oorlog, 1940-1945) in Akkrum gewoond (als 'asielzoeker'). Hij verteld . . .  

 

Asielzoekers in Akkrum.

  • Waar kwamen ze vandaan en wie waren het?

  • Waarom moesten ze vluchten en de vlucht!

  • Het is goed!

Niet veel Akkrummers zullen weten dat bijna 80 jaar geleden acht asielzoekers vanaf 1940 tot 1945 in Akkrum hebben gewoond en geleefd.

Toen op 10 mei 1940 Duitse troepen ons land binnen vielen, brak voor de Nederlanders de 2e Wereldoorlog uit. Enige dagen probeerden Nederlandse troepen de indringers tegen te houden, maar tevergeefs.

Waar kwamen de asielzoekers vandaan en wie waren het.?

Als jongetje van vijf jaar woonde ik (Maarten Visser) met mijn moeder en broertje van vier jaar in Den Helder. Van gevechten hadden de inwoners van onze stad weinig of niets gemerkt, omdat de Afsluitdijk goed werd verdedigd. Wel hadden de Nederlandse autoriteiten opdracht gegeven om Nederlandse marineschepen die niet meer veilig konden uitwijken naar een Engelse haven, tot zinken te brengen in of voor de Helderse marinehaven. Ook op de grote Rijkswerf werden zo veel mogelijk vernielingen aangericht om te voorkomen dat de Duitsers te gemakkelijk gebruik konden maken van de Werf.

Toen Nederland zich na vier dagen had overgegeven en Den Helder door de Duitsers was bezet, kwamen de tegenstanders van de bezetter er achter dat de Helderse marinehaven in de toekomst weleens een grote bedreiging zou kunnen vormen als de Duitsers vanuit deze haven de Noordzee wilde bestrijken. Vanaf juni 1940 werden daarom tientallen bombardementen uitgevoerd door Engelse vliegtuigen op de haven en de Rijkswerf. Omdat precisiebombardementen in die tijd niet erg nauwkeurig waren, kwamen er veel bommen neer op woningen en gebouwen rondom het havengebied. Er vielen toen veel doden en gewonden.

Waarom moesten ze vluchten en de Vlucht.

Na hevige bombardementen, begin juni 1940, besloten honderden Den Helder te ontvluchten en hun heil elders te zoeken. Veel bewoners hadden familie en kennissen in de Kop van Noord- Holland tot Alkmaar aan toe. Zo kwam een grote stroom vluchtelingen opgang.

Deze lange inleiding was nodig om de achtergrond te beschrijven waarom ook ons gezin Den Helder is ontvlucht.

Veel leden van onze familie besloten de stad te verlaten. Op zoek naar een veilige plek. Wij, Moeder en twee jongetjes van vier en vijf jaar, de zuster van Moeder met twee dochtertjes van drie en vijf jaar en Opoe en Opa. Totaal acht “man”. Opa, een Fries van geboorte en met veel familie in Friesland, dacht in het Heitelan wel asiel voor ons allen te kunnen vinden.

De lezer van dit verslag zal wellicht denken: waar waren de mannen van de twee jonge vrouwen? Mijn vader voer vanaf begin 1938 op onderzeeboten in de Oost-Indische wateren. De man van mijn tante was in mei 1940, als bemanningslid op een van de marineschepen, naar Engeland ontsnapt. Opa, Sjoerd Zwierstra, de enige man in ons groepje asielzoekers, was gepensioneerd (marine/rijkswerf).

Half juli 1940, na zware bombardementen waarbij ook veel bommen vielen in de omgeving waar wij allen woonden, werd de knoop doorgehakt: We gaan weg!

Moeder had via-via vervoer kunnen regelen tot aan Wieringen. Op een platte boerenkar met paard ervoor, trokken wij in de ochtend, met nog een tiental mensen, de gehavende stad uit. Iedereen had wat handbagage bij zich: extra kleding, belangrijke papieren, wat eten en drinken voor onderweg. Soms door de zenuwen onzinnige dingen: een pannetje met jus en 3 gehaktballen!! Vanaf Wieringen konden we meerijden in de laadbak van een vrachtrijder. Op naar Leeuwarden! In de middag stonden we onverwacht voor de deur van een neef en nicht van de familie Zwierstra: ”Wat erg!”. . . “Maar ja, we hebben een zaak en ja jullie kunnen begrijpen . . .”

Zie verder onder de foto . . .

                                                                                                

Tegen de avond reden we met de trein naar Akkrum. Ook daar woonde Zwierstra’s. Reinder en Aaltje met twee kinderen woonden aan de Leppedyk (net over de brug linksaf) in een klein huisje: èèn kamer, een trap naar de zolder met een slaapkamertje en de rest was zolderruimte waar de twee kinderen sliepen. Daar stonden we dan: acht doodvermoeide mensen. “Wat erg!” . . . ”Hoe is`t er nou mee” . . . ”Jullie blijven maar een paar dagen bij ons” . . . ”De zolder is groot genoeg” . . . “We regelen wel wat”.

Als kind voel je de spanning wegglijden: Het komt goed!

De volgende dagen trokken Opa en tante Aaltje er op uit. Aan de Voorstreek, nu Heechein, stond een winkel leeg tussen Tulner en kapper van de Bosch. Van boer de Jong, de eigenaar, konden we de winkel met woonhuis huren. Omdat we met alleen wat handbagage en een pannetje met drie gehaktballen(!) waren aangekomen, regelden Opa en tante Aaltje wat meubels en beddengoed.

Het is goed gekomen. De asielzoekers hadden een veilige plek. Dat het vijf jaar zou duren voor ze terug konden keren naar hun Den Helder, had niemand kunnen voorzien. (wordt vervolgd).   

                                                                                   (Assen, Maarten Visser, 2019).

                                                 


   Oarlogsperikelen by de F.C.E.

Boppe en ûnder: © Ferhalen út de Mid Frieslander yn 1995. (Nei oanlieding fan 50 jier befrijing).

Boven en onder: © Verhalen uit de  Mid Frieslander in 1995. (Naar aanleiding van 50 jaar bevrijding).



      Boppesteand stikje giet mei oer de 1e WO fan 1914-1918 troch Atze de Vries.

      Bovenstaand stukje gaat mede over de 1e WO van 1914-1918 door Atze de Vries.


      Under: Tekst fan de Dominee Hasperskoalle yn de  oarloch '40/'45. (WO-2). Ut: Ds. Hasperskoalle, 75 jier. (1919-1994).

      Onder: Tekst van de Dominee Hasperschool in de oorlog. '40/'45. (WO-2). Uit: Ds. Hasperskoalle, 75 jier. (1919-1994).



       Foto links: Frou Geke Menger-Pasma (úterst links) stiet hjir as lyts famke mei en har freondintsjes mei in pear Kanadese befrijders op 'e Kleef.

       Foto links: Vrouw Geke Menger-Pasma (uiterst links) staat hier als jong meisje en haar vriendinnetjes met een paar Canadese bervrijders op de Kleef.

        Boppe/boven: Neffens my, Rintsje v.d.Meer, wiene dizze Kanadezen by Wiebren de Jong oan de Feansterdyk yn'e kost. Harry en Joseph. It famke links is tink ik Richt Kleefstra, no yn Snits en trout mei Wytze Hendriks. It famke rjochts moat dan Geke Pasma weze. It middelste famke wit ik net. De print is sketten by de verfwinkel fan myn heit. (Evert van der Meer, Op 'e Kleef. No (2019) Cocoon winkel). Piet Menger: De middelste is neffens myn mem Gonnie, allinich de achternamme wit sy net mear. Folgens Rintsje van der Meer hjitte se Gonnie Hoeve. (Mei tank oan Renie van der Meer-Bouma, Rintsje van der Meer en Geke en Piet Menger).

         Boppe/boven: Het verhaal van Niesje de Jong-Mink is als volgt;
Foto 1945: Pake Bauke Grassoo (rechts vooraan), de heit van Jaring Grasso nam enkele vriendinnen van dochter Klaasje (2e van Links) mee uit varen. Uit dankbaarheid voor de bevrijding gingen ook enkele Canadezen mee het friese water op. Eén van hen (Anges) had een viool mee en speelde onderweg een vrolijke nood. Links vooraan Sjoukje van der Veen, 21 jaar. (Met dank aan Ineke Brandsma.)


        Boppe: Dit binne Klaasje van der Veen (letter troud mei Geart Jonker) Jimmy, de Kanadees dy't by us Pake Bauke en Beppe Minke yn'e hûs ynkwartiert wie, en Klaasje Grassoo.

        Boven; Dit zijnKlaasje van der Veen (later getroud met Geert Jonker) Jimmy, de Canadees die bij Pake Bauke en Beppe Minke was ingekwartierd, en Klaasje Grassoo. (Met dank aan Ineke Brandsma)


Boppe: Foto van een van de Canadese soldaat en zijn gezin, waar Winnie de Haan 20 jaar mee heeft gecorrespondeerd. (Met dank aan Winie deHaan).


      Boppesteand in spontaan ferhael oer de oarloch "40-"45, fan in besiker fan dizze webside. (Mei tank oan Harry Bergefurt út Arnhem).

      Bovensraand en spontaan verhaal overde oorlog "40-"45, van een bezoeker van deze website. (Met dank aan Harry Bergefurt uit Arnhem).


 

Bijzonder ontmoeting

Vorige week woensdag bij het eten bij vriendin Yvonne.
Vertelde zij het volgende : Bij haar op de afdeling waar ze werkt zat nu een client die in Akkrum had gewoond . En hij vertelde waar hij had gewoond daar vlak bij een hout zagerij.
Mijn moeder heeft ook in Akkrum gewoond vlak bij de houtzagerij.
Hij had ook een naam genoemd en laten dat nu de buren van mijn moeder zijn geweest...
Deze man had dus bij de buren van mijn moeder ingewoond in de oorlog.
Samen met zijn broer en moeder heeft hij daar 4 jaar gewoond.

Dus Yvonne hem weer op de hoogte gebracht en hij had al snel oude foto’s geregeld via zijn vrouw. Wij kregen een foto te zien van 3 kleine knapen... waar van 1 mijn oom was en die zelfde foto had ook mijn tante in haar bezit.
Dus ik vond dat er wel een ontmoeting geregeld moest worden.
Vriendin Yvonne fungeerde deze dagen als tussen schakel en Dhr stelde een ontmoeting zeer op prijs ...
Dus zo gezegd zo gedaan ... gistermiddag op bezoek geweest .
Het was een bijzondere ontmoeting ... want let wel we spreken over zeker 70 jaar terug.
Maar wat was een feest voor beiden om samen herinneringen te delen .
Over de Fam waar hij had ingewoond ... de boze Oma.. de dorpsagent die
Ma helemaal geen fijne man vond .. maar die voor hem en zijn Familie veel goeds heeft gedaan. Over de bakker .. de slager .. het vissen van karpers uit de vijver bij coopersburg.
Dik anderhalf uur is er gepraat en gelachen.
En wat vond Dhr. het fijn om alles nog eens door te kunnen nemen met iemand uit Akkrum wat dus ook nog je buurmeisje is geweest.

Er zal waarschijnlijk nog wel een keer een thuis bezoekje volgen wanneer Dhr is uit gerevalideerd .

Op de rechter foto hieronder Piet Hofstra  en de broertjes Baayens .

(Met dank aan Thea Toering-Hofstra)

 


 It ferhael fan Djoeke Steensma-Huizinga.

       Djoeke (Dieuwke) Steensma-Huizenga, geb.1939. (Opnommen: 27-1-2020). Djoeke wenne mei har âlders en sus op it Heechein. No sit dêr hear Van Zuijlen. Dit oantinken giet oer Anneke Bakker (dochter fan Jehannes Bakker, de ferver). Anneke hie op 9 novimber har jierdei, en om’t wy freondinnen wiene, wit ik dit. Anneke soe stelten fan har âlders op ‘e jierdei krije. En ast dy dan pakst lykje se wol wat op in gewear. De frachtrider hie harren dat brocht en de jûns, der kamen de Dútsers oan, der wiene hjir gewearen sjoen. “Gewearen, . . . gewearen . . . wêr ha jim it oer”. Wy snapten der neat fan. Doe fleagen sy troch it hûs en ja, nei in skoftke doe seagen sy it pakje stean. Wy seinen: “Pak it mar út, it binne stelten” en doe seagen sy ek dat it stelten wiene. De Dútsers hiene dat op ôfstân foar gewearen oansjoen.

       In oar ferhaal fan Djoeke Steensma giet oer har heit, Piet Huizenga (de grienteboer).

Djoeke fertelt: Us heit wie siik (hy hie brongitis en ekseem), en Durk Schuurmans (fan de Finkebuorren) soe heit doe helpe en nei de feiling ta om te sjen as der noch wat griente foar harren wie. Schuurmans gie by ús heit de doar út en doe sei er: “It komt klear”. De ferkearden hearden dat, mar wát kaam klear? Dát wisten sy net. De ferrieder sliept noait? Us mem hie der gjin erch yn en de jûns, der wiene de Dútsers. Mem die de doar iepen en sy stoden fuort nei achteren ta, om te sjen as ús heit ek ta de achterdoar út gie. Mar dat wie net sa. Ik wit net wat de Dútsers tsjin ús mem sein hawwe, mar sy moast foar harren út rinne mei it gewear yn ‘e rêch. Earst ûnder oeral by del en doe nei boppen. Dêr lei ús heit op bêd. Foar sykte hiene de Dútsers wol ûntsach. Us mem sei: “Hy is siik en hy mei net fan bêd ôf”. Ast by ús de treppen op giest, hiest de souder en dêr rjochts (tsjin Anneke Sikkema-Jager oan), wie noch in keammerke, dêr’t wy slepten (Djoeke en har sus Wimkje (1934) en foarby de dakkapel, der slepten ús heit en mem. Dêr boppe wie board, en dêr koest net op stean. Tusken it dak en it board siet wol romte. De Dútsers woene der wol op, mar mem sein: “Dat hâldt net”. Mar net leauwe, no? It duorre even, mar se giene der dochs nèt op. Mar wol even mei it gewear fiele en omreagje. En doe nei ús keammerke ta en wy leine op bêd. Wy wiene noch bern en wat wisten wy fan oarloch? De Dútsers reagen wat ûnder it bedstee om en doe‘t dat neat opsmiet, ûntdutsen se in lûkje. Wy neamden dat altyd de ‘âld souder’. Se moasten by in trepke op, want it lei krekt efkes heger as de ‘earste’ souder. Dat lûkje wie sa grut dat der der koe krekt in minske troch. Der stie allegearre rommel bewarre. Mar ek de radio stie dêr ferstoppe, en dat mocht fansels net. Sy reagen wakker yn dat guod om mei harren gewearen. Mar se hawwe de radio net fûn gelokkich. Want at sy dy wol fûn hiene, hiene se ús heit meinommen, siik of net siik, hy hie mei moatten. Se ha de radio net fûn, tanksij in roltsje âld behang, dat der foardel foel, hat ús mem faak sein. Sy koene neat fine fan wat sy sochten. Sy hiene heard: “It komt klear”, mar dat koe fan alles wêze. Us mem sei dat se hielendal siet te triljen doe’t de Dútsers fuortgiene. Doe kamen de spanning en de stress der hielendal út.                                                                                  (Mei tank oan Djoeke Steensma).

 


      Boppe: Mei tank oan Tamme Velstra.